Door vergrijzing, ontgroening en de trek van het platteland naar de stad kwam Gorinchem op een tweesprong terecht: gaan we mee met de groei van de Randstad of niet? We kozen vol overtuiging voor groei. Daardoor hebben we anno 2032 zo’n 40.000 inwoners. Investeringen in woningbouwprogramma’s en bereikbaarheid hebben Gorinchem op de kaart gezet.
Binnen de huidige stadsgrenzen maakten leegstaande winkels, kantoren en bedrijfspanden plaats voor woningen. Waar nodig worden bedrijven actief verplaatst om hiervoor ruimte te bieden. Maar we hebben niet alles volgebouwd. Gorinchem is nog steeds een overzichtelijke stad met veel groen, biodiversiteit en ruimte. Gorinchem maakt deel uit van een fijnmazig en hoogwaardig openbaar vervoernetwerk dat de hele randstad omvat. De A27 en A15 zijn verbreed. We experimenteren met innovatieve bereikbaarheidsconcepten.
Nieuwe en jongere inwoners hebben onze stad ontdekt, omdat Gorinchem een bruisende & creatieve stad is en mensen aantrekt. Daardoor beschikken we over meer arbeidskrachten, mantelzorgers en vrijwilligers. Onze aantrekkingskracht op inwoners, bedrijven en een grote groep telewerkers is groot. Dankzij de groei van het inwoneraantal hebben we nog meer stedelijke voorzieningen waarvan ook onze omgeving graag gebruik maakt.
Wonen en leven
Op 1 januari 2022 heeft Gorinchem zo’n 37.700 inwoners. Dat is 1.500 inwoners meer dan per 1 januari 2018. Het aantal woonruimten bedraagt in 2021 rond de 17.000. De gemiddelde woningbezetting komt daarmee uit op 2,20 bewoners per woonruimte. Met de realisering van het nog lopende woonprogramma met nog ongeveer 1.000 woningen te bouwen (400 Hoog-Dalem, 400/500 Arkelsedijk en 100 verspreid diverse gebieden) wordt de ambitie om door te groeien naar 40.000 inwoners in 2032 nipt, of net niet gerealiseerd. Groei van de bevolking blijft echter noodzakelijk. Groei biedt immers de beste garanties om de voorzieningen die de stad, ook voor de omliggende gemeenten (centrumfunctie), te bieden heeft, op peil te kunnen houden en verder te kunnen uitbouwen. Mocht een nieuwe ronde van gemeentelijke herindeling zich aandienen, dan biedt dat nieuwe kansen om groei te realiseren middels het verleggen van de gemeentegrens naar aanliggende dorpen.
Om een nog steviger draagvlak te leggen onder onze (regionale) voorzieningen, is het naar het inzicht van Stadsbelang van belang om op het gebied van wonen tot verdere uitbreiding te komen van het lopende woningbouwprogramma. Dit kan door het (verouderde) industrieterrein aan de Schelluinsestraat om te vormen van industrieterrein naar woongebied. In de transformatiefase valt aan te nemen, niet alles kan immers in één bouwstroom gerealiseerd worden, dat het noodzakelijk/gewenst is om een hybride gebied te realiseren, waar vooralsnog wonen en werken naast elkaar aanwezig zijn. Op termijn is het, wat Stadsbelang betreft, echter de bedoeling om de Schelluinsestraat volledig om te vormen tot woongebied. Er kunnen mogelijk nog zo’n 600 tot 800 woningen extra worden gebouwd. Met deze verdere uitbreiding van het woonprogramma wordt tegelijkertijd geanticipeerd op nieuwe- en veranderende vraag- en aanbodverhoudingen.
Ontwikkelingen als de toenemende vergrijzing, het meer aan de stad willen binden van jongeren, het huisvesten van statushouders en arbeidsmigranten, meer diversiteit in samenlevingsvormen, verduurzaming, maar ook trends als de trek vanuit de grote steden naar kleinere, aantrekkelijke woonkernen (zoals Gorinchem), stellen nieuwe eisen aan de omvang en de kwaliteit van onze woningvoorraad. Stadsbelang wil, dat in de komende raadsperiode wordt onderzocht, op welke wijze de komende jaren, in het kader van het groeiscenario naar (tenminste) 40.000 inwoners in 2032, beter kan worden ingespeeld op de veranderende behoefte en vraag. Er is, meer dan in de afgelopen jaren, aandacht voor de realisatie van goedkope en/of betaalbare huur- en koopwoningen; zeker ook t.b.v. de gewenste doorstroming. Daaraan wordt niet alleen het lopende bouwprogramma bijgesteld, maar wordt ook de transformatieopgaaf voor de “Vleugels van de Stad”, waaronder de Schelluinsestraat, nader uitgewerkt.
Transformatie, huisvesting jongeren
Onze maatschappij verandert snel. Trends als vergrijzing en ontgroening, huisvesting immigranten, digitalisering en robotisering, verduurzaming, economische ontwikkeling, veranderd koopgedrag (internet) hebben consequenties voor ons vastgoed. In de stad bevinden zich op tal van plaatsen leegstaande kantoren, winkels en bedrijfspanden. Door de coronapandemie is het (digitaal) werken vanuit huis en het koopgedrag van consumenten via internet in een stroomversnelling geraakt. Het resultaat is nog meer (structureel) leegstaande kantoorruimten, bedrijfspanden en winkels, die voor transformatie o.a. naar wonen in aanmerking komen. In de binnenstad wordt inmiddels werk gemaakt van het verkleinen van het kernwinkelgebied en het herstellen van de woonfunctie van boventallige (woon-)winkelpanden. Stadsbelang wil, dat de gemeente deze transformaties, waar mogelijk, faciliteert door een welwillend en stimulerend beleid en, als dat noodzakelijk of gewenst is, transparant en flexibel met (omgeving)regels omgaat. Ten behoeve van de transformatie van panden binnen het beschermd stadsgezicht wordt een stimuleringsfonds ingesteld naar analogie van het vroegere Stadsvernieuwingsfonds. De transformatieopgaven bieden kansen om middels vernieuwende huisvestingsconcepten bijzondere doelgroepen (jongeren/studenten/ouderen/migranten, etc.) aan de stad te binden.
Huisvesting voor ouderen
Sinds vele jaren is de maatschappelijke ontwikkeling, dat senioren zo lang mogelijk zelfstandig (kunnen) blijven wonen (zorgbeleid). Gorinchem kent weliswaar een redelijk aanbod van zelfstandige, seniorvriendelijke woningen, maar de kwaliteit daarvan sluit steeds minder aan bij de veranderende vraag. Dat betekent, dat bestaande woningen moeten worden getransformeerd en/of aangepast en dat nieuwe passende woningen worden gebouwd. Stadsbelang wil dan ook bevorderen, dat het plan voor de realisatie van een ‘Knarrenhof’, daadwerkelijk tot uitvoering komt. Verder wordt welwillend meegewerkt aan plannen voor (ver)nieuwe(nde) huisvestingsvormen voor ouderen. Maar altijd in combinatie met jongerenhuisvesting om ouderen niet af te zonderen maar juist te betrekken bij de maatschappij.
Bereikbaarheid: Verbonden met de Randstad en Brabant, infrastructuur en vervoer
Onze stad is centraal gelegen in Nederland. Twee belangrijke verkeersaders (de belangrijke oost-westverbinding A15 en de drukke noord-zuidverbinding A27) kruisen elkaar bij Gorinchem. Het belang van de centrale ligging van de stad is gediend bij het oplossen van het fileprobleem. Het verbreden van de A27 en de bouw van een nieuwe Merwedebrug, dragen bij aan het oplossen van dit probleem. Echter zonder een toekomstige verbreding van de A15 tot tenminste het knooppunt Deil blijft het risico van verkeersdrukte rond Gorinchem bestaan. Stadsbelang zet zich ervoor in, dat Gorinchem, samen met andere langs de A15 gelegen buurgemeenten, een werkgroep vormen die zich volledig richt op de (verdere) verbreding van de A15.
Op het spoor is Gorinchem in oost-westelijke richting verbonden met Dordrecht en Geldermalsen. Voor het personenvervoer is de Merwede-Lingelijn een succes. Het goederenvervoer wordt van west naar oost (en terug) van de Rotterdamse haven tot in Duitsland bediend middels de Betuwelijn. In de noord-zuid richting ontbreekt in het spoorwegnet nog altijd een belangrijke schakel. De aanleg van een nieuwe spoorlijn van Breda naar Utrecht langs Gorinchem heeft in het verleden meerdere malen op de landelijke politieke agenda gestaan. Een lobbygroep van gemeentes langs de A27 wordt opnieuw ingezet om de haalbaarheid van een mogelijke aanleg van deze spoorlijn te bepleiten. Stadsbelang wil activiteiten die kunnen leiden tot hernieuwde studie naar de aanleg van een spoorverbinding tussen Breda en Utrecht, waar mogelijk en nodig initiëren of stimuleren. Ook voor de verdere ontwikkeling van onze (regionale) economie kan de aanleg van een spoorverbinding tussen Breda en Utrecht van belang zijn. Het personenvervoer in de Randstad wordt in de toekomst verder verbeterd door de aanleg van een Randstadlijn. Het tracé van de Merwede-Lingelijn (geheel of gedeeltelijk) moet, wat Stadsbelang betreft, onderdeel gaan uitmaken van deze Randstadlijn. Het doel is om Gorinchem in de toekomst ook per (dubbel)spoor nog beter aan te sluiten op de Randstad. Het blijvend verbeteren van het verkeer en vervoer rondom onze stad heeft de voortdurende aandacht van Stadsbelang. Dat geldt ook voor het verbeteren van de verkeersinfrastructuur en de bereikbaarheid binnen en direct rondom onze stad.
Meer oog voor woningbehoefte van woonwagenbewoners
Bij de vaststelling van het lokale woonbeleid moeten gemeenten meer rekening houden met de wensen van woonwagenbewoners en voorzien in voldoende standplaatsen. Woonwagenbewoners moeten zo vaker binnen een redelijke termijn kans maken op een standplaats. In gemeenten waar behoefte is aan standplaatsen kan van een afbouwbeleid van standplaatsen geen sprake zijn.
Dit staat in het ‘Beleidskader gemeentelijk woonwagen- en standplaatsenbeleid’ dat de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Het document is opgesteld in samenspraak met de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), het Interprovinciaal Overleg (IPO), Aedes en vertegenwoordigers van Roma, Sinti en woonwagenbewoners.
Het beleidskader volgt op oordelen en aanbevelingen van het College van de Rechten van de Mens en de Nationale Ombudsman. Die oordeelden dat beleid waarin het aantal standplaatsen tot nul wordt teruggebracht, in strijd is met het recht op gelijke behandeling. Ook zouden Rijk en gemeenten onvoldoende erkenning hebben voor het streven van woonwagenbewoners om volgens hun eigen culturele identiteit te leven.
Het kader helpt gemeenten bij een invulling van het lokale woonwagenbeleid die recht doet aan de cultuur van woonwagenbewoners, hen beschermt tegen discriminatie en voldoende rechtszekerheid biedt. De ontwikkeling van het aantal standplaatsen wordt door de minister gemonitord.
Stadsbelang Gorinchem maakt zich sterk voor de volgende onderwerpen: